Geschiedenis
Als men het heeft over de geschiedenis van de Socialistische Partij in Nederland, dan heeft men het vaak over de bakermatten Oss, Nijmegen en Rotterdam. Maar Arnhem mag in dit rijtje zeker niet ontbreken. Toen de SP landelijk in 1972 werd opgericht, waren de kaderleden van de SP in Arnhem al zeer actief in allerlei SP-nevenorganisaties als de Bond voor Huurders en Woningzoekenden, het Milieu Actiecentrum Nederland en de vereniging Voorkomen Is Beter.
De Socialisten in Arnhem
De afdeling SP in Arnhem is opgericht door enkele kaderleden, geholpen door kaderleden van de SP uit Nijmegen en Rotterdam. De kaderleden van de SP Arnhem bestonden voornamelijk uit studenten.
In de beginjaren bestond de SP alleen uit kaderleden en Tribunelezers. Mensen konden daarnaast lid zijn van de nevenorganisaties zonder kaderlid te zijn van de SP. De kaderleden waren 7 dagen per week in touw voor de partij, zo gingen ze elke dag de wijken in en op de zondag op het station van Arnhem staan om te colporteren en zodoende de Tribune te verkopen. Op zaterdagochtend kwamen ze bijeen in het partijhuis om de Tribunes bij de trouwe lezers in de wijken te bezorgen. Omdat het bezorgen van de Tribunes echter veel tijd kostte, waardoor er weinig tijd over was om nieuwe mensen te leren kennen, konden de Tribune-lezers abonnee worden. Dit is later omgezet naar een SP-lidmaatschap.
Doordat de kaderleden bij het colporteren in de wijk hoorden wat er speelde onder de mensen, verspreidden ze daarnaast pamfletten en voerden ze vaak succesvolle acties. Zo heeft het Milieu Actiecentrum Nederland actie gevoerd tegen de giflozingen van Billiton in Arnhem, een ertssmelterij en laboratorium van Shell. In de jaren '80 voerde de SP actie tegen aangebouwde erkers bij woningen in de wijk Geitenkamp, die wateroverlast veroorzaakten. In 1988 werd er actie gevoerd tegen de huurverhogingen in de wijk Malburgen, waarbij de huurders werd opgeroepen hun machtiging voor de huurpenningen in te trekken. In 1990 voerde de SP actie voor Arnhem Drugsvrij en voor het behoud van zwembad Klarenbeek. In aanloop op de Tweede Kamerverkiezingen in 1994 plakte de SP heel Arnhem vol met de verkiezingsposters Stem Tegen, Stem SP, welke actie samenviel met een actie tegen het huurbeleid van Volkshuisvesting. In 1995 werd er actie gevoerd tegen de verhoging van de gemeentelijke belastingen en in 1997 voerde de SP actie tegen de verhoging van en onduidelijkheid over de onroerend zaak (OZB)-belasting.
De afdeling Arnhem heeft sinds haar oprichting begin jaren '70 verschillende partijhuizen gehad in Sint Marten en zetelt tegenwoordig in een voormalig winkelpand aan de Dovenetellaan 55 in Malburgen-West.
Een aantal acties van de afdeling Arnhem in de laatste jaren is een actie tegen het gehandicaptenvervoer door Regiotaxi KAN (met voorlichtingsavonden, een kaartenactie en het privé-telefoonnummer van de wethouder op posters) en een actie tegen (het gebrek aan) voorlichting, huisvesting en redelijke verhuiskostenvergoedingen door Volkshuisvesting met betrekking tot de sloop van huizen in Malburgen (met onder meer een tour door de wijk voor gemeenteraadsleden en de directeur van Volkshuisvesting). De afdeling heeft meegedaan aan regionale acties als Laat de goederentrein varen, Laat de Achterhoek sporen en Toiletten in de trein en aan landelijke acties als Armoede werkt niet in 2010, 2011 en 2012. Enkele acties van de afdeling zelf zijn het opstarten van het Meldpunt Thuiszorg Arnhem in 2011, een geldinzameling voor de Voedselbank en een handtekeningenactie tegen uitbreiding van het aantal koopzondagen in Arnhem-Centrum in 2012. Ook is de afdeling regelmatig op zaterdagen met een marktkraam in de stad te vinden om Arnhemmers te informeren over lopende acties en komende verkiezingen, te luisteren naar hun ideeen, en organiseert de afdeling politieke debatten en thema-avonden.
In 2001 werd in Arnhem een afdeling voor ROOD opgericht, de jongerenafdeling van de SP, onder leiding van onder meer Nienke Jongsma (voorzitter) en Alex Mink (nu wethouder in Arnhem). ROOD Arnhem heeft sindsdien een aantal ludieke acties gehouden, zoals de actie Deur (ten behoeve van het openstellen van de nooddeuren voor reizigers op het tijdelijke station Arnhem) en de actie Boodschappenpakketten voor Jonahuis (waarvoor C1000- zegeltjes werden ingezameld om 12 boodschappenpakketten aan deze woon-werkgemeenschap voor jongeren aan te bieden). Een paar jaar geleden is de Arnhemse ROOD-afdeling helaas ter ziele gegaan, maar de afdeling sinds 2011 weer bezig om ROOD op te starten. Dat leidde onder Christa Takens en Alix Wassing tot goede acties zoals het onderzoek naar de huisjesmelkers en het discriminerend deurbeleid bij Arnhemse uitgaansgelegenheden (2014).
Het huidige bestuur van de afdeling Arnhem bestaat uit Paul Kusters (voorzitter), Sjoerd van Leent (organisatiesecretaris), Marcel Peperkamp (penningmeester), Hans Kateman, Martin Pieterse, Evelien Wouters, Diana Kummeling en Cris Lenting (fractievoorzitter). Margriet is in de periode 2002-2004 voorzitter geweest van het bestuur van de afdeling Arnhem. Na Margriet zijn Rebecca Wienholts, Floor Scholten en Marco Visschendijk (interim-)voorzitter van de afdeling Arnhem geweest. Daarna nam Margriet het stokje weer over tot in 2010, toen zij wethouder werd. Na Margriet is Rutger Timmermans voorzitter van de afdeling geweest. Hij werd opgevolgd door Fiona Verwijs (tot 2013). Sinds de laatste algemene ledenvergadering in 2013 is Paul Kusters afdelingsvoorzitter.
De SP in de gemeenteraad
Vanaf 1978 heeft de SP in Arnhem meegedaan aan de gemeenteraads-verkiezingen. De eerste keer werd helaas geen zetel behaald. In 1982 kwam de SP wel in de gemeenteraad van Arnhem, als eenmansfractie geleid door Joris Langedam. Over Joris schrijft Rudie Kagie in zijn boek De Socialisten:
...Langedam speelde een heroïsche rol in de protesten tegen de onderneming (Billiton), die niet thuishoorde in de bebouwde kom. Zijn werklust was onuitputtelijk, want behalve een verbeten barricadist was hij ook voorzitter van de SP ter stede en zat hij als eenmansfractie in de gemeenteraad. Ideologisch was hij stevig onderlegd.
Ook in 1986 behaalde de SP 1 zetel tijdens de gemeenteraadsverkiezingen, wederom geleid door Joris. In 1989 werd Joris vervangen door Mariet Berendsen, vanaf 1974 zeer actief kaderlid van de SP. Na de verkiezingen in 1990 bleef de SP een eenmansfractie, geleid door Mariet. In 1994 kreeg de SP een zetel erbij in de gemeenteraad, naast fractievoorzitter Mariet werd Ben Karman lid van de fractie. In 1998 kreeg de SP 4 zetels; Ab van Snippenburg en Francien Tammeling kwamen erbij, daarnaast verving Michaël Albers Ben Karman.
Medio 1998 is door enkele leden gepoogd een coup te plegen met als doel Mariet Berendsen als fractievoorzitter (en bestuurslid van de afdeling) af te zetten. Onder meer Vincent Mulder, nu onder meer lid van het landelijke scholingsteam en sinds 1996 actief lid geweest in Arnhem, heeft dit als bestuurslid weten te voorkomen. In 2002 nam Mariet Berendsen afscheid van de gemeenteraad, de overige fractieleden stelden zich niet meer verkiesbaar voor de gemeenteraadsverkiezingen in dat jaar. Ook vond er een bestuurswisseling plaats en een aantal nieuwe bestuursleden kwam van ROOD Arnhem (in de media werd dit De coup van ROOD genoemd). Helaas verloor de SP in Arnhem 1 zetel, de fractie werd sinds 2002 geleid door Gerrie Elfrink. Gerrie is sinds 1999 lid van de SP en werd binnen een jaar landelijk voorzitter van ROOD, tevens was hij bestuurslid van de afdeling Arnhem onder de in 2002 afgetreden voorzitter Joris Kuizinga. Gerrie werd door het bestuur van de afdeling gevraagd om lijsttrekker van de SP in Arnhem te worden. De andere nieuwe fractieleden waren Alies Hoek en Uli Mormon. Alies' zetel in de gemeenteraad werd in 2004 overgenomen door Michaël Albers, tevens bestuurslid van de afdeling Arnhem. Cris Lenting en Jurgen Elfrink werden rond deze tijd actief voor de fractie als raadscommissieleden.
Bekende mijlpalen voor de fractie in de afgelopen jaren zijn onder meer het standpunt van de fractie in het Vitesse Gelredome-debat en de acties van de afdeling tegen het Rijnboogproject (met onder andere een krant tegen het preferendum in 2007) geweest. De fractie verwierf daarmee veel aandacht van de media en ook sympathie van de kiezer, wat zijn weerslag had in de verkiezingsuitslag voor de gemeenteraad in 2006: 6 zetels (Gerrie Elfrink, Anne Baten, Andor Buisman, Cris Lenting, Michaël Albers en Jurgen Elfrink). Daarmee werd de SP de tweede politieke partij van Arnhem in de gemeenteraad en de partij met de meeste partijleden in Arnhem (zo'n 800). Ondanks deze aantallen is de SP in 2006 uitgesloten van deelname aan het college van burgemeester en wethouders.
In 2010 betaalde het standvastige standpunt van de SP tegen het Rijnboogproject zich uit in een overwinning bij de gemeenteraadsverkiezingen met 7 zetels. Daarmee ging de SP in Arnhem in tegen de landelijke trend van dalende populariteit van de SP. De SP deelt mee in een coalitie met VVD, GroenLinks en D'66 en heeft 2 wethouders in het college van burgemeester en wethouders: Gerrie Elfrink en Luuk van Geffen, die in 2011 Margriet Bleijenberg verving. In de gemeenteraad zitten dan Cris Lenting (fractievoorzitter), Desiree Egberts, Jurgen Elfrink, Abdurrahman Cetintas, Uli Mormon, die in 2011 Luuk van Geffen verving, Michaël Alberts en René Baars. In 2014 bestendigen we onze aanwezigheid in de politiek van de stad: de verkieizngen leveren de afdeling 8 zetels op. We zijn de op een na grootste partij (het scheelt maar zo'n 300 stemmen). Er vormt zich een college samen met D66, GroenLinks en het CDA. Gerrie Elfrink begint aan zijn tweede termijn als wethouder (o.a wonen, sport, cultuur, armoedebestrijding). Luuk van Geffen wordt opgevolgd door Alex Mink (o.a. ruimtelijke ordening, mobiliteit, personeels en organisatie).
Op 26 februari 2015 neemt Diana Kummeling het voorzitterschap over van Paul Kusters. Mathijs Gijsbers wordt organisatie-secretaris. Marcel Peperkamp wordt herkozen als penningmeester. Het bestuur bestaat uit 7 leden: Hans Kateman, Evelien Prins, Margriet Bekkema, Luuk van Geffen.
Elf aktiepunten van de SP
Hieronder een lijstje van de aktiepunten van de afdeling Arnhem medio 1990. Zoals is te lezen, zijn sommige punten (zoals punt 4) nog best actueel.
