Arnhem

Wij vinden dat de Arnhemmers zich moeten kunnen uitspreken of ze willen dat de afvalcontainers weer van het slot gaan, er weer een normale afvalzak in de container past, en het betalen per afvalzak stopt.

Daarom willen we dat er een referendum komt. Als er voor 23 november 3.000 steunbetuigingen voor dit referendum zijn, dan zal het referendum er komen. Laat daarom jouw steunbetuiging achter via: arnhem.nl/referendum.

Waarom willen wij dat er een referendum komt?

Het afvalbeleid van de gemeente Arnhem, ‘diftar’ genaamd, is mislukt. Het draagvlak onder Arnhemmers voor dit huidige beleid is ver te zoeken, en de overlast en de kosten zijn groot. Maar het huidige stadsbestuur van GroenLinks, VVD, PvdA en D66 zien en horen het niet, en blijven voorstander. Zij willen niets aan dit systeem veranderen. Daarom wil de SP dat er een referendum komt. Dan mag iedereen in Arnhem uitspreken of ze willen dat: de containers weer van het slot gaan, er weer een normale afvalzak in de container past, en het betalen per afvalzak stopt.

Diftar vervuilt de stad

De vervuiling in de wijken is enorm toegenomen door dit systeem. Dat is elke dag weer te zien op straat. Maar ook cijfers en onderzoek laten dit schrikbarend duidelijk zien: Arnhemmers melden maar liefst twee keer zo vaak overlast in hun straat of in hun buurt als vorig jaar. Vooral afvaldump is daar de oorzaak van, vanwege de vervuiling. Personeel van afvalbedrijf Suez gaf al eerder aan dat ze stelsematig overuren maakt in Arnhem, en dat het sinds de afvaltrommels zijn verkleind helemaal uit de hand loopt. De vuilnismannen kunnen de enorme afvalberg niet meer aan. De Gelderlander deed twee steekproeven sinds het afvalbeleid is doorgevoerd. Bij een op de vijf containers is het een rotzooi, en dat aantal neemt alleen maar toe.

Er wordt wel gezegd dat dit systeem een kwestie van wennen is, en dat de vervuiling straks weer zal afnemen. Maar: het draagvlak voor dit systeem onder Arnhemmers wordt kleiner in plaats van groter, en zonder draagvlak gaat dit systeem nooit werken. En het wennen gebeurt momenteel ook op de tegenovergestelde manier; mensen wennen aan het plaatsen van afval naast de containers - zeker omdat ze door dit afvalsysteem beloond worden als ze afval dumpen in plaats van het afval in de container te doen.

Diftar laat de vervuiler juist niet betalen

Met dit systeem wordt de totale hoeveelheid afval helemaal niet aangepakt, die hoeveelheid afval blijft gewoon precies hetzelfde. De producenten en de supermakten die ons allemaal plastic verpakkingen en plastic afval verkopen, die gaan er geen enkel stukje minder plastic van maken of verkopen. We moeten juist veel meer richting een systeem dat de producenten, de échte vervuilers aanspreekt om minder afval te maken en te verkopen.

Het diftar afvalsysteem is dus alleen gericht op het zo goed mogelijk scheiden van afval. Veel mensen willen hun afval goed scheiden. Maar niet iedereen heeft de mogelijkheid en ruimte in huis om dat goed te doen. Als je bijvoorbeeld kleine kinderen hebt met luiers, dan kan je ze naar het afvalbrengstation brengen, maar niet iedereen kan telkens die afstand afleggen of wil luiers lang in huis hebben. En niet iedereen kan zijn groenafval dichtbij wegbrengen, maar wil of kan dat ook niet lang in huis bewaren. Kortom: het is niet voor iedereen even goed mogelijk.

En de vervuilers van de straten? Die vervuilers, die betalen in dit systeem juist helemaal niets. Dit systeem beloont juist vervuilers die de afvalzakken naast de containers zetten of ergens anders dumpen, want zij betalen niet om de container open te maken.

Difar is niet goedkoper voor mensen

In september 2020 bleek al dat als je alleenstaande bent, je met diftar meer moet betalen voor je afval. De vervuiling naast de containers en de gedumpte vuilniszakken moeten worden gemeld, opgeruimd en er zijn handhavers die op dit moment alleen maar met het gedumpte afval bezig zijn. Die kosten daarvan moeten we allemaal samen betalen. Op dit moment moet er al bijna 1 miljoen euro per jaar extra worden betaald alleen hiervoor.

Ook is er veel vervuiling in de containers, omdat bijvoorbeeld mensen restafval doen bij het plastic of textiel, zodat het goedkoper is. Dat opruimen kost extra geld, en dat moeten we ook allemaal samen betalen. En het is slecht voor het milieu, want een deel van het gescheiden afval is daardoor niet meer bruikbaar.

Diftar is ook niet goedkoper voor mensen met een lager inkomen. Alleen mensen met een minimuminkomen komen in aanmerking voor kwijtschelding van het vaste deel van de afvalstoffenheffing, dat was in het oude systeem ook zo. Maar ook zij moeten na een bepaald aantal vuilniszakken betalen per afvalzak. Veel mensen met een laag inkomen die boven die minimale grens zitten, komen niet in aanmerking voor kwijtschelding.

Diftar afschaffen is betaalbaar en goedkoper

Allereerst: met één druk op de knop zijn alle containers in Arnhem weer van het slot. Het weer vergroten van de containers in heel Arnhem kost eenmalig 50 duizend euro. Qua betalingssysteem kunnen we terug naar het systeem van afvalstoffenheffing van vóór 1 juli dit jaar. Dus het afvalsysteem terug veranderen naar hoe het was vóór 1 juli kost weinig geld en weinig tijd.

Doorgaan met het huidige afvalbeleid kost juist wél veel extra geld. Bijvoorbeeld:
Er wordt momenteel al ruim 800 duizend euro betaald voor het opruimen van de vervuiling en extra handhaving om vervuilers te pakken. En dat is duidelijk nog niet genoeg, want de straten liggen nog vol afval. Dat geld moeten we allemaal samen betalen.

Er is veel vervuiling in de bakken zelf, zoals restafval dat bij het plastic of bij het textiel terecht komt, omdat die bakken wél gratis zijn. Dat is niet alleen zonde, omdat dat dan niet goed meer gerecycled kan worden, maar om het nog wel te kunnen recyclen kost dat weer honderdduizenden euro’s extra. Deze kosten moeten we ook allemaal samen betalen.

De wethouder rekent ons voor dat als we van diftar af willen dat dat 1,5 miljoen euro zou kosten. Deze berekening maakt ze op basis van een papieren werkelijkheid waarbij diftar goed werkt, dus waarbij iedereen keurig zijn of haar afval scheidt. Maar: het huidige afvalbeleid werkt overduidelijk niet, en er is veel vervuiling binnen en buiten de afvalbakken. Dus die berekening van de wethouder klopt misschien op haar papier, maar totaal niet met wat er in de praktijk in de stad gebeurt. Het huidige afvalbeleid is een bodemloze put waar steeds meer extra geld bij moet omdat het niet werkt. Er zijn kosten gemaakt om diftar in te voeren, en dat is zonde, maar ermee stoppen is goedkoper en beter. Het spaart veel extra kosten uit. En: de overlast die heel veel mensen elke dag hebben door vervuiling van de straten, welk prijskaartje hangt daar aan?

Diftar is niet het beste systeem als je afval goed wilt scheiden

Tegenwoordig kunnen machines veel beter afval scheiden dan mensen. Dat vinden niet alleen wij, maar daar is ook veel wetenschappelijk onderzoek naar gedaan. Hoogleraar Gradus van de Vrije Universiteit van Amsterdam heeft daar bijvoorbeeld onderzoek naar gedaan, en kraakt het beleid van gemeenten om diftar in te voeren. Bij het zogenaamde nascheiding kan plastic bijvoorbeeld gewoon bij het restafval, in een container, en wordt het achteraf gescheiden. Onderzoek laat zien dat dat goedkoper is en beter wordt gescheiden, waardoor er meer plastic gerecycled kan worden. Je ziet dat ook steeds meer gemeenten, zoals Rotterdam en Utrecht, diftar afschaffen en met nascheiding werken.

Maar ook al zouden in Arnhem alleen de containers van het slot gaan, dan nog kan veel afval door mensen zelf gescheiden worden. Daarvoor hoeven we niet de containers op slot te doen, waardoor vervuilers beloond worden als ze afval naast de container zetten of afval dumpen.