Arnhem

Lang leve de Scheefwoner!

Bouwen, bouwen, bouwen! is de slogan van de Arnhemse PvdA voor de gemeenteraadsverkiezingen. Jammer alleen dat de vlag de lading niet dekt. Als we namelijk gaan kijken welke beleidsvoorstellen schuil gaan achter deze kreet dan zou slopen, armoede en vervreemding! veel toepasselijker zijn.

Het belangrijkste kenmerk van de PvdAvisie over de woningbouw in Arnhem is namelijk niet het bouwen van grote hoeveelheden woningen (want dit willen ze ook), als wel het feit dat ze ten eerste het slopen van grote hoeveelheden woningen onverminderd willen voortzetten.

PvdA lijsttrekker Rikken bevestigde in een debat op de stadsomroep dat de partij dit massale afbreken van huizen en flats wil inzetten als instrument in de strijd tegen het zogenaamde scheefwonen.

Aanranding van de werkelijkheid
Scheefwonen is een goedkoop huis huren met een inkomen dat dusdanig groot is dat je ook nog geld overhoudt voor de geneugtes des levens. Volgens de PvdA zijn scheefwoners de oorzaak van grote wachtlijsten voor mensen die op zoek zijn naar hun eerste huurwoning. Dit is echter een aanranding van de werkelijkheid. De gigantische wachtlijsten voor betaalbare huurwoningen zijn in de eerste plaats veroorzaakt door de massale sloop van betaalbare huurwoningen in de afgelopen jaren en in de tweede plaats vanwege het feit dat opeenvolgende PvdA wethouders er niet in zijn geslaagd de nieuwbouwproductie serieus op gang te brengen.

Scheefwonen is juist goed
Scheefwonen, ik zie er niets verkeerd in. Sterker nog: het is juist goed. Als mensen er voor kiezen in een goedkopere huurwoning te blijven wonen, ook al kunnen zijn naar een duurder (koop)huis, dan betekend dat een aantal dingen:

1. Ruimte voor recreatie en natuur
Goedkope huizen nemen over het algemeen minder ruimte in. Wel zo prettig in een dichtbebouwd land als Nederland, zo blijft er meer ruimte over voor andere zaken, bijvoorbeeld natuur.

2. Een rijker leven en meer werkgelegenheid
Door goedkoper te wonen, houden mensen geld over. Hierdoor kunnen ze ook eens op vakantie gaan, de kinderen op sport doen, een keertje naar de schouwburg, etc. Veel van dit geld zal lokaal worden besteed, wat goed is voor het Arnhemse bedrijfsleven en dus de lokale werkgelegenheid en daar weer uit voortvloeiend het huishoudboekje van de (gemeentelijke) overheid.

3. Lagere overheidsuitgaven
Mensen in huurwoning met een inkomen boven de 20.000 euro (alleenwonend) en de 27.175 euro (samenwonend) - alle scheefwoners dus - hebben geen recht op huurtoeslag (vroeger huursubsidie). In een koopwoning krijgen deze mensen wel hypotheekrenteaftrek. Hoe duurder het huis, hoe minder ze scheefwonen, hoe meer aftrek ze krijgen. Omdat de PvdA vooral mikt op de sloop van de goedkopere huurwoningen, zal ondanks de sloten met belastinggeld die de hypotheekrenteaftrek kost, de woonlast voor deze mensen toenemen, met de nadelige gevolgen zoals genoemd onder punt 2.

Methode PvdA is ondoordacht
Ondanks dat scheefwonen dus positief is, moet er volgens de PvdA toch een eind worden gemaakt. En de partij wil dit zoals gezegd bereiken door goedkope huurwoningen te slopen en dure koopwoningen te bouwen. Deze methode slaat de plank volkomen mis.

Een huurder (of hij of zij nu een laag of hoog inkomen heeft) van wie de woning gaat worden gesloopt, heeft namelijk recht op stadsurgentie. Dit betekend dat hij of zij met voorrang bij de corporaties een nieuwe huurwoning mag uitzoeken. Aangezien de PvdA er van uitgaat dat scheefwoners wel bewust in een goedkopere huurwoning willen vertoeven, zullen deze mensen onmiddelijk hun toevlucht nemen tot een soortgelijke woning. Omdat ze deze met voorrang mogen uitzoeken is de kans dat ze in een woning terecht komen waar ze nog meer tevreden mee zijn, ook nog vele malen groter dan wanneer ze zouden moeten meedingen in het wachtlijstsysteem zoals dat voor reguliere doorstromers geld. Omdat de totale hoeveelheid huurwoningen afneemt, maar het aantal scheefwoners niet zullen de starters op de woningmarkt er juist extra de dupe van worden. De PvdA doctrine zal pas gaan werken als alle betaalbare huurwoningen zijn gesloopt!

Desastreus voor de onderkant van de samenleving
Veel mensen hebben nu al enorme moeite met rondkomen. Dit zijn niet de scheefwoners maar de mensen met de laagste inkomens. Meer dan wie dan ook zijn zij afhankelijk van de voorraad goedkope huurwoningen. Zij hebben niet deze keuze om een koopwoning te betrekken. De PvdA wil deze goedkopere voorraad dus nog verder vernietigen. Via de stadsurgentie hebben ook deze mensen recht op een andere huurwoning, maar omdat de goedkoopste woningen in deze categorie door het PvdA beleid massaal worden gesloopt, komen zij veelal terecht in woningen waar zij aanzienlijk meer huur moeten betalen. Een nog grotere een achteruitgang van het vrij besteedbaar inkomen dus. En dat voor een groep mensen die het toch al moeilijk heeft om de eindjes aan elkaar te knopen. Toename van de armoede en tweedeling in de stad zal het gevolg zijn als de PvdA haar zin krijgt.

Afbrokkelen sociale cohesie
Naast de bovengenoemde nadelen is er nog een kwalijk effect wat voortvloeit uit de PvdA zienswijze. Door het slopen van hele straten en buurten worden ook nog eens sociale verbanden uit elkaar gerukt. Mensen worden gedwongen te verhuizen uit buurten waar ze vaak al vele jaren wonen, waar de mensen elkaar kennen, groeten en aanspreken. Sociale controle heet dat, een fenomeen wat de politie ontzettend veel werk uit handen neemt. Er zijn voorbeelden van volkswijken waar, ondanks de verpaupering en verwaarlozing van de kant van de gemeente en de woningbouwcorporaties, de sociale verbanden de wijk nog leefbaar houden.
Zo is minder burenruzie in een flat of straat waar de mensen elkaar kennen. Bijvoorbeeld: is er eens een feestje te vieren dan worden medebewoners makkelijker op de hoogte gesteld, zijn ze toleranter ten opzichte van de overlast of zijn ze zelfs uitgenodigd. De sloopdoctrine van de PvdA rukt deze verbanden onherstelbaar uit elkaar en werkt daarmee overlast, subjectieve onveiligheid en vereenzaming in de hand.

Wat dan wel?
De SP wil een forse rem op de sloophamer. Alleen woningen die technisch op zijn en waarbij renovatie geen zinvolle optie is mogen worden afgebroken. Bovendien moeten de bewoners de doorslaggevende stem krijgen als de gemeente of de corporatie wil gaan slopen.

Bij de nieuwbouwproductie moeten meer betaalbare koop en huurwoningen worden gebouwd dan nu het geval is. Dit kan al eenvoudig worden bereikt. Op dit moment maakt de gemeente bijvoorbeeld winst bij woningbouwprojecten. Als er een projectontwikkelaar is die de woningen realiseert dan maakt die daarboven op ook nog eens winst. Deze winsten worden doorberekend aan de bewoner. Als de gemeente projectontwikkelaars vaker uitschakelt en zelf afziet van het maken van winst op de grondexploitatie dan kan een forse reductie van de prijs van woningen worden bereikt, bij gelijk blijvende kwaliteit van de woningen.