Arnhem

Vier jaar gelden kwam de SP in het stadsbestuur. Duizenden Arnhemmers steunden de SP in haar jarenlange strijd tegen geldverslindende prestigeprojecten en de arrogantie van de macht. De komende dagen kijken wij terug op vier jaar stadsbestuur met de SP: wat is er veranderd? Wat kan er nog beter? In deze aflevering: armoede en achterstanden aanpakken, dankzij de SP in het stadsbestuur!

Arnhem telt veel inwoners met een laag inkomen. Er zijn maar weinig Nederlandse steden die zulke grote verschillen tussen het hebben van betaald werk en de hoogte van inkomens hebben. Daarom pakte het stadsbestuur onder leiding van de SP armoede in de stad aan. Ondanks miljoenen bezuinigingen door Haags beleid werd er 900.000 Euro extra uitgetrokken om armoede te bestrijden en sociale regelingen van de gemeenten overeind te houden.

Meer geld voor het aanpakken van armoede

Bij de onderhandelingen voor het nieuwe stadsbestuur spraken SP, VVD, D66 en GroenLinks af om het armoedebeleid overeind te houden. In 2013 werd onder aanvoering van SP en GroenLinks 900.000 Euro extra uitgetrokken om armoede aan te pakken. Het geld ging naar sociale regelingen om mensen met een laag inkomen te helpen.

In Arnhem bleef de Gelrepas bestaan. 17.000 Arnhemmers, waaronder 4.200 kinderen, kunnen daardoor betaalbaar sporten of deelnemen aan culturele activiteiten. Door de economische crisis stijgt het aantal pashouders waarschijnlijk tot bijna 19.000, waarvan 4.800 kinderen. Landelijke bezuinigingen op armoedebestrijding brengen het voortbestaan van de Gelrepas in gevaar. Door landelijke bezuinigingen was de pas voor de gemeente onbetaalbaar voor mensen met een inkomen dat ligt tussen de 110% en de 120% van het wettelijk minimumloon. Er bleef alleen een regeling voor sport en cultuur bestaan voor kinderen uit gezinnen die binnen deze norm vallen. Vergeleken met andere grote steden heeft Arnhem een prima kortingskaart geregeld: in Nijmegen en Enschede bestaan zulke regelingen helemaal niet meer en moeten minima de volle mep betalen. De SP ziet liever dat mensen met een inkomen tussen 110% en 120% van de norm ook een pas krijgen, als we daarvoor geld kunnen vinden. Het was mogelijk om dit al te regelen door het aanbod van activiteiten te beperken of door het vragen van een eigen bijdrage voor het gebruik van de kaart. Maar zulke maatregelen gaan ten koste van de bestaande groep gebruikers, de meest kwetsbare Arnhemmers, en dat wil de SP niet.

Mensen die langdurig in de bijstand zitten krijgen een langdurigheidstoeslag. Deze toeslag wordt jaarlijks uitgekeerd aan mensen die langdurig in de bijstand zitten. Het aantal mensen met een bijstandsuitkering neemt fors toe doordat meerdere kabinetten de economische crisis aanjagen. 

Veel van de 6.000 Arnhemse bijstandsontvangers zijn ontslagen, zagen hun bedrijfje over de kop gaan of kunnen gewoon geen baan vinden. De SP ziet de bijstandsuitkering als vangnet bij tegenslag: de gemeenschap helpt je verder en geeft geld om basisbehoeften zoals eten en onderdak te betalen.

Het liefste zien we dat mensen zinvol betaald werk verrichten. Maar wie echt niet uit de bijstand kan komen en al meerdere jaren een uitkering krijgt, houdt recht op een aanvulling. De Arnhemse langdurigheidstoeslag is ruim: een alleenstaande ouder ontvangt na 3 jaren € 520. In Enschede kom je pas in aanmerking na vijf jaar, en is de bijdrage fors lager: € 145. Ook in Nijmegen worden lagere bedragen uitgekeerd. In Lingewaard is de toeslag zelfs afgeschaft. Vroegere PvdA-stadsbesturen hakten als eerste in de langdurigheidstoeslag: in 2005 kregen Arnhemse bijstandsontvangers tientallen Euro’s minder per maand. Maar dankzij de SP bleef en blijft de toeslag overeind.

De voorgenomen bezuinigingen op armoedebestrijding in 2013 zijn dankzij de SP tegengehouden.

Bijzondere bijstand voor medische kosten is overeind gebleven.

Armoedebestrijding kost de gemeente veel geld. Door slecht landelijk beleid nemen de kosten toe: steeds meer mensen doen een beroep op het gemeentelijke vangnet. Daardoor wordt er af en toe ook gekeken naar de kosten voor armoedebestrijding. VVD-wethouder Van Wessem stelde voor om stevig te bezuinigen op de bijzondere bijstand voor medische kosten. Arnhemse minima hebben recht op een goede aanvullende ziektekostenverzekering. Deze verzekering dekt alleen niet alle kosten dus kan er ook een beroep worden gedaan op bijzondere bijstand. De wethouder stelde voor om de bijzondere bijstand voor medische kosten te schrappen. De SP kreeg een meerderheid in de raad achter zich om dit plan te schrappen. Daardoor blijven mensen met een laag inkomen beschermd tegen onverwacht hoge rekeningen voor gezondheidszorg.

Mensen aan een baan helpen

De kabinetten-Rutte hebben stevig bezuinigd op regelingen die mensen vanuit de bijstand aan een baan moeten helpen. Arnhem kreeg fors minder geld: het budget zakte van 34 miljoen Euro naar 17 miljoen Euro per jaar. Dankzij de PvdA in de regering zakt het budget nog verder naar 9 miljoen Euro per jaar.

Dit geld werd ingezet om mensen uit de bijstand naar een zinvolle betaalde baan te helpen. In Arnhem waren er ruim 300 mensen die bijvoorbeeld op een school of in de zorg nuttig werk verrichten en daarvoor een fatsoenlijk loon kregen. Onder druk van de SP ging de gemeente zelf aan de slag om deze banen te behouden. De gemeente betaalt in veel gevallen 50% van de loonwaarde en werkgevers de rest. Voor ruim 90% van hen werd een oplossing gevonden. 178 Arnhemmers met een ID-baan werden bijvoorbeeld niet ontslagen, maar blijven werken. Enkele tientallen mensen met een ID-baan werden ondergebracht bij Presikhaaf Bedrijven, de sociale werkvoorziening.

In Nijmegen verdwenen alle ID-banen. In Arnhem werd voorkomen dat mensen weer terugkeerden in de bijstand door ze aan het werk te houden.

Respect voor de sociale werkvoorziening

De SP wil de sociale werkvoorziening zo goed mogelijk overeind houden. Landelijke bezuinigingen zorgen voor problemen bij Presikhaaf Bedrijven. Op termijn zullen daar honderden banen verdwijnen, met als gevolg dat werknemers van deze sociale werkvoorziening weer thuis zitten. Presikhaaf Bedrijven sneed al eerder in haar personeelsbestand. Onder aanvoering van de SP gaf de gemeenteraad aan dat het ontslag van 92 Arnhemse SW-ers niet door de beugel kon. Het algemeen bestuur van Presikhaaf legde deze oproep naast zich neer. 

De SP heeft keer op keer het belang van een goede begeleiding op de werkvloer aangekaart. Presikhaaf Bedrijven moet ook investeren in het goed kennen van hun medewerkers. De raad steunde een SP-motie om dit af te dwingen. De SP vindt dat medewerkers in de SW recht hebben op respect. Wij blijven ons inzetten voor een goede sociale werkvoorziening voor de mensen die dat nodig hebben. 

Niet werken onder het minimumloon

VVD-wethouder Van Wessem stelde voor om Arnhemmers met een bijstandsuitkering of recht op een beschermde werkplek bij Presikhaaf Bedrijven onder het minimumloon te laten werken. De regering stelde geld beschikbaar om mensen met behoud van bijstand te laten werken. De gemeente zou dan met landelijk geld hun uitkering aanvullen. Maar het sociale minimum is lager dan het wettelijk minimumloon. Er was ook geen sprake van pensioenopbouw. De SP voorkwam dit plan om mensen als supergoedkope arbeidskrachten tegen een hongerloon in te zetten.

Minimatuinen

De Voedselbank krijgt het steeds drukker. Niet alleen mensen met een bijstandsuitkering maar ook zelfstandigen en jongeren belanden steeds vaker in armoede door werkloosheid en schulden. Zij houden in de schuldsanering vaak nauwelijks geld over om eten te kunnen kopen. De SP stelde voor om ongebruikte gemeentelijke grond in te zetten voor het verbouwen van voedsel. Daardoor worden er drie vliegen in één klap geslagen: de voedselbank heeft gezonde en verse groenten om uit te delen, mensen doen waardevolle ervaring op bij het op de tuin werken, en er wordt lokaal meer vers voedsel geproduceerd. De nieuwe tuinvereniging in Rijkerswoerd gaat als eerste aan de slag op braakliggende gemeentegronden en reserveert ook tuinen voor de Voedselbank.

Armoede aanpakken op basis van ervaring

Als je niet weet hoe armoede voelt, kun je er niet over oordelen. In Vlaanderen wordt er daarom gewerkt met ervaringsdeskundigen om mensen uit de armoede te helpen. Er is namelijk een grote kloof tussen beleidsmakers en uitvoerders aan de ene kant en mensen in armoede aan de andere kant. De SP stelde voor om in Arnhem het Vlaamse project Missing Link als voorbeeld te nemen en in te voeren. Dit voorstel wordt uitgevoerd. Mensen die zelf armoede en sociale uitsluiting hebben meegemaakt worden opgeleid en ingezet als ondersteuning. Zij worden ingezet naast de huidige hulpverleners en zijn een inspiratiebron voor mensen die in armoede leven.

Dankzij de SP betaalt de gemeente de inzet van ervaringsdeskundigen. Hun ervaringen worden ook meegenomen in de uitvoering van het gemeentelijke armoedebeleid. Bij de schuldhulpverlening worden eigen krachtconferenties ingezet waardoor deelnemers met behulp van hun netwerk en een hulpverlener weer grip op hun problemen krijgen. De raad steunde bijna unaniem het SP-voorstel om de vroeg-eropaf methodiek in te voeren, zodat er eerder hulp ingeroepen kan worden om huisuitzetting te voorkomen. 

SP in het stadsbestuur: een socialer beleid!

De FNV is tevreden over gemeentebesturen met de SP aan boord. In de Lokale Monitor Werk en Inkomen 2012 kreeg Arnhem 60 punten voor haar sociaal beleid. Gemeenten met de SP in het bestuur scoren goed op het uitstromen vanuit de bijstand naar werk en het bereiken van jongeren die buiten de boot vallen, omdat ze zich niet melden voor hulp. De SP scoort van alle politieke partijen het beste op sociaal beleid.

Dat het Arnhemse sociale beleid ook vruchten afwerpt in crisistijd blijkt uit het Armoedesignalement 2013 van het Sociaal Cultureel Planbureau. Arnhem daalde naar de 8e plaats in de ranglijst van arme steden: 12,4% van de inwoners had in 2011 een laag inkomen. In 2009 stond Arnhem nog op de 5e plaats van arme steden. Ondanks een toename van de armoede slaagde de gemeente erin om lage inkomens goed te beschermen en de stad sociaal te houden.

De SP in het stadsbestuur maakt dus het verschil. Juist in crisistijd zijn investeringen in het aanpakken van armoede en achterstanden hard nodig!